مجلس ختم

سید حسن فاطمی
چرا به مجالس ترحیم «مجلس ختم» می گویند؟ علت این نامگذاری این است که در چنین مجالسی یک ختم قرآن صورت گیرد. لذا یک قرآن کامل را ورق ورق می کنند و معمولا هر حزب را جداگانه جلد می کنند. در مجالس ختم، این قرآنهای کوچک را میان حاضران توزیع می کنند تا هرکس یکی از آنها را برای مرده بخواند و روی هم ثواب یک ختم قرآن ـ که ثواب فراوان دارد ـ به روح مرده برسد. اما بعضی با اینکه سواد دارند، نه قرآن می خوانند و نه فاتحه، مثل اینکه برای تماشا آمده اند. برخی که قرآن می گیرند نیمه می خوانند و توزیع کننده ی قرآن، همان قرآنی را که شخصی خوانده دوباره به دیگری می دهد و در عوض بعضی قرآنها نخوانده باقی می مانند. به این صورت «مجلس ختم» تحقق پیدا نمی کند.
بنابراین اصل و اساس مجلس ختم یعنی قرآن را یک دور کامل بخوانند. حدس می زنم اینکه در مجالس ختم شخصی قرآن را با صدای بلند می خواند برای این است که بیسوادها، قرآن را با او زمزمه کنند اما الان که عموم مردم باسوادند پیشنهاد می کنم اصلا کسی پشت بلندگو قرآن نخواند چون وقتی او قرآن می خواند خیلی ها خیال می کنند که فقط باید به او گوش کنند اما وقتی کسی با بلندگو قرآن نخواند، هرکس یک قرآن دست می گیرد شروع می کند به خواندن. دراین صورت می بینیم که هر نفر به جای یک حزب چند حزب قرآن می خواند و به جای یک ختم، چند ختم قرآن صورت خواهد گرفت.
به این مجلس، «مجلس فاتحه» هم می گویند چون سوره حمد برای مرده می خوانند و یکی از نامهای سوره حمد، فاتحة الکتاب است.

کارهایی غیر از خواندن قرآن، جزء مجلس ترحیم نیست. بعضی کارها که به آن اضافه می کنیم خوب است و بعضی خیر. سخنرانی واعظان خوب است و ثواب نشر احکام و معارف اسلامی و روضه خوانی، از بهترین هدایا برای اموات است. بعضی کارهای ناشایست در گذشته بود که خوشبختانه ترک شده مثلا سیگار را آتش می زدند و جلو حاضران می گرداندند. امروزه رسم کرده اند که با ورود بعضی افراد از آنها پشت بلندگو نام می برند. این کار از چند جهت درست نیست:
اولا، چنین مجالسی برای خواندن قرآن برای اموات است نه تعارف.
ثانیا، از پشت بلندگو نمی توان از همه نام برد و فقط نام بردن از بعضی حاضران، در واقع فرق گذاشتن میان آنها است و ممکن است سبب ناراحتی بعضی شود.
ثالثا، با این کار حواس دیگران از خواندن قرآن پرت می شود.
حال که معنای مجلس ختم روشن شد، می توانیم هروقت که بخواهیم، بدون تشریفات و هزینه های اضافی، برای امواتمان مجلس ختم قرآن بگیریم. به این صورت که هرزمان حتی در ششمین ماه یا ششمین سال درگذشت عزیزمان، یک دوره کامل قرآنهای کوچک یا به قول بعضی سی پاره را تهیه کنیم و از آشنایان دعوت کنیم تا در روزی معین با حضور در منزلمان هرکدام یک یا چند قرآن کوچک را بخوانند و قرآنهای خوانده شده و خوانده نشده را جدا بگذاریم تا یک دوره قرائت کامل صورت گیرد. نه لازم است یک نفر با صدای بلند بخواند؛ نه لازم است از تازه واردان اسم ببریم؛ نه مداح؛ نه سخنران؛ نه میوه های گرانقیمت و نه ... هیچکدام لازم نیست.

همراه: 09127497019